Een goede fit

Om te doen wat je graag wil doen, werken op een manier waar jij blij van wordt, die je zinvol vindt is een goede fit een basisvoorwaarde. Binnen organisaties zijn net als bij elk type relatie spanningsbalansen te herkennen. In machtsrelaties staat een bepaalde spanning tussen de doelen van de organisatie waarbij het streven naar zelfstandigheid centraal staat en tegelijk is daar het besef dat je allemaal in een systeem afhankelijk van elkaar bent en daarom goed moet samenwerken. Hieronder staat dat uitgebreider uitgelegd en hoe we daar op reageren.

De context en jouw waarden

Door de inzichten over jezelf en als je helder hebt wat je wilt krijg je meestal ook duidelijk wat voor jou anders mag. Dat anders daadwerkelijk realiseren is als je alleen zou zijn op je werk best goed te doen…. alleen ben je op je werk niet alleen. In een organisatie heb je te maken met andere mensen en wensen, collega’s, klanten, de directeur, aandeelhouders. Die anderen hebben net als jij persoonlijke waarden, verlangens en doelen. Op een deel kan je wellicht invloed hebben, maar op een deel heb je dat ook niet en wordt er voor je besloten wat er op welke manier moet gebeuren. De verschillende mensen met wie je werkt reageren op jou en je ideeën. Ze vormen een mening over wat je doet vanuit hun inzichten en ideeën. We zijn het ook niet ongewoon om dat te uiten en een stempel goed of fout aan te hangen. Dat goed of fout is iets wat voort komt uit hun overtuigingen en zegt meestal niks over wie jij bent en waar je voor staat en toch heeft dat altijd effect op ons en ons handelen. Daarnaast verwacht de organisatie ook bepaald gedrag. Afhankelijk van je functie en de afspraken die zijn gemaakt over wat je moet doen of bereiken kan dat soms voor schuring zorgen. Dat maakt even het een en andere veranderen op je werk zodat jij blij wordt van je werk niet altijd haalbaar.

Invloed

Als je geen invloed hebt en onvoldoende kan werken aan wat voor jouw belangrijk is. Of als de cultuur botst met jouw kernwaarden voel je je meestal niet op je plek. Een goed gesprek daarover voeren en kijken wat anders kan is dan vaak noodzakelijk. Veel mensen willen op dat punt dingen veranderen waar ze geen invloed op hebben, dat kost bakken met energie en levert je vaak meer frustratie en onzekerheid op dan goed voor je is. Het gaat dus over de balans. Heb je voldoende ruimte om vanuit jouw waarden en waar jij voor staat je werk te doen of botst het meer dan dat er overeen komt? In dat laatste geval zit er vaak niets anders op dan te zoeken naar een werkgever waar er meer overeenkomsten zijn. Heb je meer ruimte en invloed dan kan je meestal in een goed gesprek zorgen dat je taken, manier van werken zo worden vormgegeven dat er voor jou voldoende invloed en balans is.

Maar dan…

Stel je komt tot de conclusie dat jij en je werkgever en jullie wensen teveel van elkaar zijn gaan verschillen. Dan ga je op zoek naar een nieuwe plek. Hoe weet je nu of die nieuwe plek wel passend is. Er zit vaak maar één ding op duidelijk zijn over jouw waarden en drijfveren én onderzoek doen naar hun waarden en drijfveren. Helaas komt het nog veel te vaak voor dat organisaties vertellen welke waarden ze nastreven, maar dat dat vaak niet de waarden zijn die daadwerkelijk van toepassing zijn op de cultuur en de manier van werken. Kortom organisaties doen zich vaak veel positiever en beter voor dan ze daadwerkelijk zijn. Dat is en blijft lastig en blijf daar kritisch op. Aan het einde van deze les besteed ik daar nog wat meer aandacht aan.

En…

Wat ook nog meespeelt als je op zoek gaat naar een passende plek waar je ze jou om je ideeën, wie je bent en waar je voor staat om kunnen waarderen is jouw eigen brein. We zijn namelijk geneigd om vaak weer voor een zelfde soort werkgever te kiezen als waar we vandaan zijn gekomen en waar we bekend mee zijn. Ons centrale zenuwstelsel houdt van het bekende. Gaan we dus voor iets nieuws en onbekends en we nadenken of we dat wel kunnen zal je brein je willen beschermen voor falen, voor missers en dus heb je het gevoel dat je het niet moet doen. Je krijgt het signaal gevaar. Roept de organisatie en het werk herkenning op bij je dan zal dat vertrouwd voelen. Ook al was je niet op je plek bij een vorige werkgever of ben je het ontgroeid zal als je op je gevoel afgaat je voor dezelfde plek kiezen.

Het gevolg is dat je weer tegen dezelfde issues aanloopt. Het botst met je waarden, je hebt te weinig ruimte en je gaat geloven dat er geen plek is waar je echt wordt gewaardeerd om wat je doet, hoe je denkt en wat je bijdraagt. Het gaan voor wat goed voelt is wat ik nog veel zie gebeuren. Laat je hoofd en gevoel goed samenwerken als je kiest voor een nieuwe baan. Durf iets nieuws te proberen en angst voor het onbekende los te laten. Kijk naar waarden, drijfveren en vraag zeker tijdens de sollicitatie door over de manier van werken, situaties tussen afdelingen. Zij selecteren niet alleen jou, jij ook hen.

Even terug

Goed even terug naar de situatie als je ergens werkt. Waar we het hebben over waarden en drijfveren hebben we het vaak ook in één adem over geraakt worden daar iets wat iemand zegt of doet wat daar niet mee strookt. Een stukje in jouw wordt geraakt, zij het positief, zij het negatief en je gaat ‘aan’. Je kan dan geneigd zijn om je te bewijzen, aan te tonen dat het anders zit of je slaat dicht. Reacties die niet helpend zijn waar je vervolgens weer van alles van kan vinden. Deze reacties zijn vaak ook wel onze blinde vlekken. Het zijn reacties die we geven om onszelf en wat we belangrijk vinden te beschermen. Die bescherming is dan vaak voor de korte termijn om bepaalde pijn, afwijzing of angst om te falen niet te hoeven voelen. Deze strategieën zijn niet helpend voor de lange termijn doelen.

Het gevolg

Als het dan niet lukt om te veranderen wat je je had voorgenomen komen vaak gedachten en uitspraken als: ‘Mijn leidinggevende ziet me niet of begrijpt me niet of waardeert me niet of onderschat me’. ‘Ik kan niet goed opschieten met mijn collega en daardoor lukt het niet.’ ‘Die collega slijmt met de leidinggevende doet zich beter voor en mijn leidinggevende geloofd het.’ ‘Mijn werkgever neemt beslissingen die niet goed zijn of luistert niet naar mij wat reageert nooit op mijn ideeën of voorstellen.’ Je gaat het buiten jezelf leggen. Of je geschikt bent of goed genoeg maak je afhankelijk van een ander. Dat is natuurlijk niet helpend.

Eigenaarschap

Wees eerlijk jij hebt het stuur van jouw werk en leven in handen. Je werk is geen gevangenis en je mag een goed gesprek gaan voeren met jezelf en waarschijnlijk daarna met je werkgever. Durf je eerlijk en kwetsbaar te zijn. En waarom wel of niet. Waarom botst het, met welke waarden schuurt het en hoe kan je zorgen dat je zichtbaar wordt en gezien wordt met wat je kan en geaccepteerd zoals je bent en daarmee een waardevolle bijdrage kan leveren. Kortom heb je je focus op waar je invloed op hebt en wat lukt en zie je wat wel goed is en lukt om zo door te bouwen of focus je op waar je geen invloed op hebt, leg je het buiten jezelf en leg je je erbij neer?

Stress reactie als je ‘aan’ gaat

Ga je dus ‘aan’ op wat iemand doet, probeer dan als je je waarden kent en wat je drijft eens te ontdekken waarom je ‘aan’ gaat. Als je  bent geraakt en al reageert is het vaak niet meer terug te draaien. Je hebt een stress reactie en dat betekent dat je het gevoel hebt dat je de wereld aan kan. Alleen is logisch redereneren en reageren dan ver te zoeken. Je schiet uit je slof, wordt heel stil en bedenkt je een uur later wat je allemaal had moeten zeggen of je ratelt aan een stuk door over iets geweldigs en merkt dat je die ander helemaal kwijt bent aan het einde van je verhaal. Dat is allemaal balen zeker als deze persoon je nou net dichterbij je doelen kon brengen.  Aan zo’n ‘ongewenste’ reactie gaat meestal een fysieke reactie vooraf. Fysieke reacties bij ‘aan’ gaan kunnen zijn dat je je keel dicht voelt knijpen, je hart gaat sneller kloppen, je bloost, je voelt iets gebeuren in je buik, gaat harder praten. Om te herkennen dat je in een niet helpende reactie schiet mag je naar je gevoel gaan. Probeer de komende tijd eens bewust bezig te zijn met waar/hoe jouw lijf fysiek reageert.

Je reactie sturen waardoor je verder komt

Dat ‘aan’ gaan kan dus positief zijn wat fijn we werken aan hetzelfde en het is van waarde. Maar ook negatief, iemand gaat heel nonchalant om met een taak die jij heel belangrijk vindt en dat steek je niet onder stoelen of banken. Wanneer je dat gevoel gaat herkennen wordt je er bewust van wanneer je ‘aan’ wordt gezet, het is vaak niet om die ander of wat die doet, maar die krijgt wel met jouw reactie te dealen. Wanneer je voelt dat je ‘aan’ gaat, dat je wordt geraakt omdat de fysieke reactie zich openbaart kan je besluiten om boosheid, enorme enthousiasme of geprikkeldheid op een manier te brengen dat het bijdraagt aan iets voor de lange termijn. Je houdt zelf het stuur in handen. Hierdoor kan je je overenthousiaste reactie of juist de te kort door de bocht reactie meer op de helpend inzetten met als gevolg merkbare stappen in de gewenste richting. Heb geduld met jezelf en wees mild, anders reageren gaat niet van de één op de andere dag, kleine stappen, het uitbouwen van je sterke kanten en trainen van reacties zorgen dat het steeds meer een natuurlijke gewoonte wordt.

Ik heb het allemaal geprobeerd maar het werkt niet

Blijf je botsen, een onvoldaan gevoel hebben, ’s ochtends met regelmaat niet zo’n zin om naar je werk te gaan? Dan is de vraag of de organisatie en jij nog een goede ‘fit’ zijn. In het werk hebben we te maken met verschillende mensen. Allemaal briljant uniek net als jij met allemaal hun eigen unieke kenmerken. Geen goed of fout. De aansluiting met sommige mensen gaat soms beter dan met anderen. Zo is het ook zo dat sommige mensen beter passen bij de ene organisatie dan bij een andere organisatie. De match tussen de organisatie en medewerkers, de goede aansluiting op wederzijdse kenmerken zorgt voor bevlogenheid, werkplezier en energie, of juist niet als de ‘fit’ er niet (meer) is.

Waarom is die ‘fit’ belangrijk

Het is algemeen bekend dat hoe beter de afstemming is tussen personen en hun werk en de organisatie is hoe positiever de effecten. Het zorgt voor minder stress en dus verzuim, mensen zijn meer gemotiveerd, ervaren meer werkvoldoening en er is commitment. In een dergelijke omgeving kan je optimaal je talenten ontwikkelen en jezelf onderscheiden met wat jij kan en wie jij bent. Je kan excelleren op een natuurlijk manier. Dat betekent niet alleen dat jij vaak net dat stapje extra wil doen (binnen gezonde grenzen), de organisatie waarvoor jij werkt kan daarmee ook vooruit, met de gewenste innovatie en betere resultaten als gevolg. Een goede fit is dus een win-win situatie.

Waar let ik nog meer op als ik op zoek ga naar een passende ‘fit’

Wat is dan die goede fit, hoe weet je waar je aan moet werken om de goede fit te krijgen, te behouden of als het niet meer lukt te besluiten om de organisatie te verlaten? Bij een goed fit draait het om kennis & vaardigheden, maar ook de behoeften, wensen en verlangens, doelen en motieven van jou. Maar zoals ik hierboven al benoemde moeten de behoeften, wensen en verlangens, doelen en motieven van de organisatie helder zijn. Daar gaat het bij de werving & selectie nog wel eens mis. Organisaties presenteren zichzelf beter en mooier dan het eigenlijk al is. Ze vertellen wie ze willen zijn, dat ze in ontwikkeling zijn, maar hoe de situatie daadwerkelijk is wordt liever nog niet zichtbaar gemaakt. Een sollicitant is voorbereid, weet welke competenties worden gevraagd en vertelt welke ervaring is opgedaan. Of je dat echt leuk vond of je er blij van wordt om dat meer te doen, waar het echt mis ging leggen we liever niet op tafel. Dat maakt dat het werven en selecteren en een passende baan vinden iets is wat je niet even tussendoor moet willen doen.

Eenmaal een ‘fit’ is niet altijd een ‘fit’

Als je dan ergens werkt en je krijgt inzicht in hoe de organisatie echt in is en zij weten wat ze aan jou hebben en het sluit aan is dat mooi. Eens een ‘fit’ betekent niet altijd een fit. Jij ontwikkelt en de organisatie ontwikkelt en dat groeit meestal na een aantal jaren uit elkaar. Daar zit geen goed of fout aan. De kenmerken van personen en organisaties zijn niet permanent, onveranderlijk en zeer stabiel. Daarom is het nodig dat er voortdurende afstemming is, dat gaat verder dan een jaarlijks functioneringsgesprek waar je voor wordt uitgenodigd. Komt het niet vanuit je werkgever vraag er dan zelf om. Het is voor jezelf belangrijk dat jij kan afstemmen, bezig blijft met het invullen van jouw behoefte en waarmaken van je eigen ambities. Het is fijn als je werkgever of leidinggevende dat ook net zo belangrijk vindt, maar als het minder in het systeem zit betekent het niet dat je het daar moet laten. Wil je zelf regie, plezier en energie dan ga je aan de slag met waar je invloed op hebt en wacht je niet af wat je leidinggevende doet.

Om het zo lang mogelijk goed te hebben met elkaar

Het gaat dus om wederzijdse processen van aantrekking tussen de organisatie en leden van de organisatie. Het checken van de fit gaat dus verder dan alleen bij de sollicitatie en het aannemen. Zo is als je bij een werkgever net begint de fit met de waarden en normen nog niet zo sterk. Je mag namelijk nog gaan meemaken wat die dan echt betekenen, hoe dat wordt ingevuld en of dat matcht met jouw waarden en normen. Zo betekent open zijn in de ene organisatie toch echt iets anders dan in de andere. Een goede fit van waarden hebben een meest positief effect op tevredenheid, motivatie etc. Dus als je de waarden helder hebt is het belangrijk dat je ook kan vertellen wat dat dan voor jou betekent, dat heeft positieve effecten die steeds sterken kunnen worden.

Er is natuurlijk een maar

Niet altijd is een zeer hoge fit een voordeel. Het kan in bepaalde situaties nadelig zijn. Bijvoorbeeld het gemis van diversiteit van gezichtspunten. Innovatie en vooruitgang kan daardoor misschien minder goed verlopen. Ook bij snelle veranderingen in de omgeving en crisis situaties waar een flexibele en innovatie houding nodig is heb je soms mensen nodig die minder aansluiten bij het groepsdenken dat er al is. Het is wel belangrijk dat iemand op de hoogte is van de normen en waarden en de vraag duidelijk is en wat je kaders en beslissingsmogelijkheden zijn als ze vragen om mee te werken aan een verandering of het oplossen van een crisis.

Goed blijven afstemmen blijft noodzakelijk

Personen en organisaties vullen elkaar aan en in het beste geval bevredigen ze elkaars behoeften.  Kortom energiek werken kan als je op eigen benen staat in je loopbaan, inzichten hebt in wie je bent, wat je behoefte en ambities zijn. Goed blijven afstemmen en elkaar voorzien in wat de ander niet heeft.