Eigenwaarde en zelfvertrouwen

Eigenwaarde en zelfvertrouwen zijn verschillende dingen. Eigenwaarde is een gevoel, zelfvertrouwen heeft te maken met wat we van onszelf denken. Zelfvertrouwen begint met nadenken over wie je bent in relatie tot wie je wilt zijn, wat je uitgangssituatie was, wat je hebt overwonnen en wat je hebt bereikt.

Wanneer je eigenwaarde in het geding is kan het gebeuren dat iemand een opmerking tegen je maakt waarvan je ‘heel goed weet dat deze nergens op slaat’. En toch kun je, wanneer je net over die hele situatie heen wilt stappen overvallen worden door een gevoel van schaamte, omdat je jezelf bekijkt door de ogen van de ander en faalt door niet te voldoen aan de normen die je jezelf oplegt. Of je schrijft met goed humeur je CV voor een leuke vacature en weet allerlei zaken op te noemen die je bereikt en gedaan hebt. En wanneer je daarna de bijbehorende brief wilt gaan maken, zakt de moed je in de schoenen en denk je ‘wie ben ik nou helemaal’ en met een zucht klap je je laptop dicht omdat je toch al weet dat het niets gaat worden.

Veel ‘oplossingen’ die online geboden worden voor een lage eigenwaarde gaan uit van de vraag ‘waar ben jij goed in?” Deze vraag is echter ten eerste niet eenvoudig te beantwoorden door mensen met een lage eigenwaarde en ten tweede meer gekoppeld aan zelfvertrouwen dan aan eigenwaarde.

Maar er is goed nieuws! Onderzoek van Roos Vonk en Kristin D. Neff[i] onder 165 mensen wereldwijd, toont aan dat zelfcompassie en zelfvertrouwen gelijkwaardige voorspellers zijn van geluk, optimisme en positieve emoties, maar dat uit een andere studie onder 2.187 deelnemers bleek dat zelfcompassie meer stabielere gevoelens van eigenwaarde oplevert, minder afhankelijk was van (eind)resultaten en een sterkere negatieve associatie had met sociale vergelijking (publieke zelfbewustzijn). Resultaten uit deze twee studies suggereren dat zelfcompassie dan ook een nuttig alternatief kan zijn voor het globale zelfbeeld.

In tegenstelling tot zelfvertrouwen is zelfcompassie niet gebaseerd op zelf-evaluatie. Mensen voelen compassie voor zichzelf, omdat álle mensen compassie en begrip verdienen – niet omdat ze bepaalde kenmerken of karaktertrekken hebben (knap, slim, getalenteerd, enz.). Dit betekent dat je jezelf, met zelfcompassie, niet beter dan anderen hoeft te voelen om jezelf als ‘goed’ te waarderen.

[i]         Neff, K. D. and Vonk, R. (2009), Self-Compassion Versus Global Self-Esteem: Two Different Ways of Relating to Oneself. Journal of Personality, 77: 23–50. doi:10.111/j.1467-6494.2008.00537.x